Duurzaamheid

We staan er vaak niet bij stil, maar we leven op een planeet waar 800 miljoen mensen niet eens ‘droog brood kunnen eten’, omdat het er simpelweg niet is. We leven ook op een planeet waar voor een groep mensen wel ‘hun brood is gebakken’, terwijl 1/3 van dit geproduceerde voedsel blijkt te worden weggegooid.

Voedselverspilling is zelfs een van de drie grootste oorzaken van de klimaatcrisis. Sterker nog, het wordt tegenwoordig ook wel eens als hoofdoorzaak genoemd. En als je je verder daarin verdiept, dan zie je de broodnodige maatregelen voor met name… brood!

Broodverspilling

Een goede manier om voedselverspilling beter te bekijken, is om te analyseren wat er in de prullenbak belandt. Dat is ook precies wat enkele Nederlandse onderzoekers hebben gedaan.

Ze openden de afvalzakken van 130 huishoudens en sorteerden alles. Vervolgens wogen ze de verschillende categorieën en ontdekten zo dat het meest weggegooide product – 1/5 van al het afval – brood is. En niet alleen Nederlanders eten twee keer per dag brood…

Granen

In plaats van voedselverspilling te analyseren op volume, kun je ook kijken naar de verspilde calorieën. Uiteindelijk kan 1 kg brood meer mensen voeden dan 1 kg appels. Uit die analyse kwam naar voren dat 53% van de verspilde calorieën van granen komt.

Granen omvatten meer dan alleen brood, maar in Nederland is brood goed voor driekwart van alle verspilde granen.

Tarwe

Een derde manier om naar verspilling te kijken is die van de voetafdruk per categorie. Een zak appels weegt bijvoorbeeld meer dan een biefstuk, maar de impact op de wereld van de productie van vlees is veel groter dan die van de appels.

Als je kijkt naar de klimaatimpact van verspild eten, dan vallen in Nederland melk en tarwe (voor pasta, maar uiteraard ook voor brood) op. Eén reden voor de hoge voetafdruk van tarwe is dat boeren voor dit gewas relatief veel kunstmest gebruiken. Dat veroorzaakt flink wat broeikasgassen.

Deze cijfers hoeven je er echter niet van te weerhouden om brood te (blijven) kopen. Brood is een fantastisch product met een heel lage impact ten opzichte van de calorieën en eiwitten die het bevat. Maar dit geldt natuurlijk alleen als het brood ook daadwerkelijk wordt opgegeten en niet weggegooid. En daaraan kunnen we zelf iets doen, toch? Alle kleine beetjes helpen!

Het eerste dat opvalt is melk. De andere grotere categorie is opnieuw brood, in de vorm van tarwe (in deze categorie zit ook pasta verwerkt).

Eén reden voor de hoge voetafdruk van tarwe is dat boeren voor dit gewas veel kunstmest gebruiken en dat veroorzaakt flink wat broeikasgassen.

Dit moet je er niet van weerhouden om brood te kopen. Het is een fantastisch product met een heel lage impact per calorieën en eiwitten. Maar dit geldt natuurlijk alleen als het brood ook wordt opgegeten.

Betere Blik op Brood

Waarom weggooien als het anders kan… maar hoe dan?

Om iets aan de broodverspilling te kunnen doen, moeten we weten waar deze precies plaatsvindt. De start van brood bevindt zich natuurlijk bij de bakkers. Elke avond houdenbakkerijen helaas goede broden over, omdat iedereen de volgende ochtend weer vers brood wil. Gelukkig zijn er de laatste jaren steeds meer goede initiatieven als Too Good to Go en de Voedselbank, waardoor ook veel van het minder verse brood op een goede plek terecht komt.
Aan bakkerszijde is dan ook zeker nog verbetering mogelijk. Maar in de westerse landen blijkt het meeste brood thuis te worden weggegooid. In Nederland is de consument verantwoordelijk voor de helft van alle broodverspilling.

Toen Alfons van Zuijlen van De Lekkere Bakker dit voor het eerst las, kon hij niet geloven dat mensen thuis zoveel brood weggooiden. Maar aan de andere kant is hij ook realistisch, want mensen kopen niet al het brood bij de warme bakker. De keuzes die hij in de bakkerij maakt voor een optimale kwaliteit, die maakt niet iedereen. Dat heeft als gevolg dat veel brood sneller droog en als ‘oud’ wordt bestempeld.

Waarom toch?

Soms is voedselverspilling onvermijdelijk, maar bij brood is dat niet het geval. Bij een Duits onderzoek werd gekeken keek naar de verschillende redenen voor het weggooien van eten. De belangrijkst reden voor het verspillen van brood was dat mensen geen zin hadden in (oud) brood. Dit vormt een groot contract met regio’s zoals in Afrika, ten zuiden van de Sahara, waar mensen thuis bijna helemaal geen granen verspillen.

We zijn zo rijk en ons eten is zo goedkoop geworden dat we geen twee seconden nadenken over het weggooien van goed eten. Met deze instelling blijkt het gemiddelde Nederlandse gezin zelfs zo’n 500 euro per jaar te verspillen!

Hoe verspil je minder brood?

Want ook al is de oplossing niet makkelijk, deze is wel simpel en krachtig: minder kieskeurig zijn en ons brood meer waarderen en er anders tegenaan kijken.

Waar het dus echt om draait is dat we ons perspectief op voedsel moeten veranderen. Eten is een van de weinige dingen in het leven die echt waarde hebben. Duizenden jaren lang was deze wetenschap voor mensen heel vanzelfsprekend. Pas de laatste paar decennia lijken wij dit te zijn vergeten. De enige manier om voedselverspilling op te lossen is door opnieuw de échte waarde van voedsel te ontdekken.

Kortom, brood is een van de producten die wij het meest weggooien, terwijl brood een van de bouwstenen van het voedsel dat wij dagelijks tot ons nemen is. Dit betekent dat we elke dag weer de mogelijkheid hebben om met een nieuw perspectief te oefenen.Misschien biedt brood ons daarom wel de kans om voedselverspilling op te lossen. En om weer te leren waarderen wat echt belangrijk is in het leven…!